گل رز ایرانی (ورک) Rosa persica

یکی از گونه‌های غیر عادی موجود  در میان گیاهان رز 

Rosa persica

است که در جنس جداگانه‌ای با نام

Hulthemia

قرار می‌گیرد

نامهای مترادف برای این گیاه عبارتند از

Hulthemia persica(Michx.)Bornm و Rosa berberifolio Pall.

این گیاه بومی کویرها و استپ های موجود در ایران، افغانستان، آسیای مرکزی و غرب سیبریه است. خصوصیت منحصر به فرد این رز در مقایسه با سایر گیاهان رز، ساده بودن برگهای این گیاه است زیرا بر خلاف برگ سایر گیاهان رز که مرکب است و  از 3 الی 7 برگچه تشکیل شده اند اما برگ این گیاه ساده است 

برگها 15 میلیمتر طول و شکلهای متفاوتی دارند. بوته این گیاه 75-30سانتیمتر ارتفاع دارد . قطر گلها حدود 5 سانتیمتر است و 5 عدد گلبرگ به رنگ زرد تیره و گاهی مایل به نارنجی دارند. طول گلبرگها 15 میلیمتر است. در مرکز گلهای زرد رنگ آن ناحیه تیره رنگ قرمز-ارغوانی وجود دارد. پرچمهای گل نیز ارغوانی هستند. گلها عطری ندارند یا عطری ضعیف از آنان استشمام می‌شود. میوه‌ها گرد هستند و بر روی آنان موهای زبری وجود دارد. سیستم ریشه عمیقی دارد که منجر به توانایی بالای تولید پاجوش همچنین جذب آب در مناطق کویری می‌شود. این نمونه منحصر به فرد در برخی از نقاط ایران در مزارع گندم به عنوان علف هرز محسوب می‌شود و بعد از برداشت محصول گندم، به عنوان هیزم مورد استفاده قرار می‌گیرد! رزهایی که موطن آنان ایران است، در محیطهای خارج از این منطقه به سختی قابل پرورش هستند و به ندرت گل می‌دهند. به دلیل لکه موجود در مرکز گل، رنگ زرد گلبرگها ، مقاومت بالا در برابر خشکی و گرمای فراوان و سرما از این رز در برنامه‌های دو رگه گیری و اصلاح نژاد استفاده شده است و گیاهان بدست آمده با علامت Hulthemos× نشان داده می‌شوند. البته رنگ زرد در گلهای رز امروزی از این گیاه گرفته نشده است و منشا رنگ زرد سایر رزهای وحشی بودند که گلهای زرد رنگ داشتند. برخی از دورگه های حاصل از گیاه Rosa persica که امروزه به شکل تجاری در دسترس هستند عبارتند از :

Persian Mystery (‘Hartroy'), The Sun and the Heart (‘Hartyre') and Alissar, Princess of Phoenicia (‘Hardison')

زمانی که نمونه Persian Mystery شکوفا می شود در مرکز گلهای صورتی رنگ آن مرکزی به رنگ شاه بلوطی دیده می‌شود و عطری خوش دارد. نمونه  The Sun and the Heart گلبرگهای بیشتری نسبت به Rosa Persica دارد، زرد رنگ به همراه مرکزی ارغوانی است و رنگ عطری خوب دارد. نمونه های Alissar و Princess of Phoenicia گلبرگهای بیشتری دارند که در زمان شکفتن کرم رنگ است و سپس صورتی می‌شود و زمانی که کاملا شکوفا شد می‌توان مرکزی رنگین را در وسط آن مشاهده کرد. در قسمت زیر تصاویری از بوته و گل Rosa Persica را مشاهده می‌کنید.